Is biologisch nu gezonder of niet?

Vorige week schreef het NOS-journaal naar aanleiding van deze studie aanvankelijk dat biologisch niet gezonder zou zijn. Ik las dit in een tweet van een medewerker van het Voedingscentrum en dat stimuleerde me om de samenvatting van het onderzoek te lezen. Maar hierin stond helemaal niet dat biologisch niet gezonder was, maar dat er meer onderzoek noodzakelijk was. De NOS concludeerde dat ook en paste haar berichtgeving aan. Goed dat ze dat lef hadden.

Lees het artikel als je er iets over wil schrijven

Er vielen me die dag een paar dingen op. Ten eerste dat veel journalisten niet zelf nadenken, maar overschrijven wat het NOS-journaal zegt: toen het NOS-journaal haar tekst aanpaste, deed een aantal andere media dat ook. Maar wat me eigenlijk nog meer opviel, dat juist de wetenschappers die zo graag bewijzen dat biologisch helemaal niet gezonder is, klakkeloos schrijven dat biologisch niet gezonder is met een link naar de studie, maar zelf niet checken wat er in het artikel staat. Hun mening is dat biologisch een geloof is en dat nooit bewezen zal worden dat dit gezonder is. Maar als wetenschapper zou je een open houding moeten hebben en op basis van feiten conclusies moeten trekken. Bij voorbaat conclusies trekken dat er geen verschil is, is net zo goed een geloof als bij voorbaat denken dat er wel een verschil is.

En nee, ik promoot zelf niet per se biologische voeding. In mijn praktijk kijk ik wat de cliënt gewend is en daar sluit ik me bij aan. Ik ben ervan overtuigd dat de meeste mensen nog zoveel andere facetten kunnen veranderen aan hun voedingspatroon om zich gezonder te voelen en dat wel of niet biologisch daarbij nauwelijks of geen rol speelt. Ik erger me ook aan de media die lukraak ‘paniekartikelen’ schrijft over het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Vaak wordt daar onderzoek van Milieudefensie voor gebruikt. Ik schreef hier al eerder over dat dit onderzoek statistisch nogal rammelt. In dit artikel leg ik ook uit hoe een en ander met betrekking tot bestrijdingsmiddelen in elkaar zit.

Wat stond er in het onderzoek

Maar wat stond er nu eigenlijk in het onderzoek? Het onderzoek was een meta-analyse, een analyse van in dit geval 240 onderzoeken, die iets zeggen over het al dan niet gezonder zijn van biologische voeding. Als je wil weten of bepaalde voeding gezonder is, kun je dat niet goed vaststellen zonder dit te testen bij mensen. Je zou in een groep de helft van de mensen biologisch moeten laten eten en de andere helft juist niet. Dat is bij voeding nauwelijks realistisch. Van de 240 onderzoeken zijn er slechts drie klinisch relevant. Dat wil zeggen dat ze iets zeggen over het effect dat ze kunnen hebben op de gezondheid van mensen.

De conclusies van het onderzoek zijn: Er is niet bewezen dat biologische voeding meer voedingsstoffen (vitamines en mineralen) heeft. De consumptie van biologische voeding kan het risico met ca 30% verlagen op blootstelling aan bestrijdingsmiddelen en bacteriën die antibiotica-resistent zijn. Eindconclusie: er is meer onderzoek nodig.

Omdat ik zelf het vak voedselveiligheid heb gevolgd, weet ik waarom wetenschappers (die dit vak ook hebben gevolgd) reageren zoals ze reageren. De normen liggen in Nederland hoog en naar aller waarschijnlijkheid heeft dit weinig invloed op onze gezondheid. Toch vind ik het te kort door de bocht om het helemaal te verwaarlozen. Ik denk dat als het invloed zou hebben op de gezondheid, dat dit voornamelijk geldt voor kwetsbare groepen mensen (ouderen en jonge kinderen).

Een ander aspect waar we bewust van moeten zijn, is dat het met name procestechnologen zijn, die veel weten over het vak voedselveiligheid. Daarin schuilt een gevaar. De meeste procestechnologen maken producten in fabrieken onder volledig gecontroleerde omstandigheden. Deze procestechnologen hebben er moeite mee om zich in te leven dat de natuur zelf een aantal dingen heeft geregeld. Daardoor noemen ze natuurlijke producten soms ten onrechte gevaarlijk. Het tegendeel is ook niet waar, ons leven is niet zo zwart/wit: soms kunnen natuurlijke producten inderdaad gevaarlijk zijn :-).

Leg uit als je liever je mening vertelt dan de feiten

Ik heb ook in dit geval weer gemerkt dat wetenschappers soms helemaal niet de feiten vertellen, maar hun mening, onder het mom dat ze het over feiten hebben. Dat is een van de redenen dat ik zelf ook nog beter wil leren wetenschappelijk onderzoek te interpreteren. Zodat ik kan beoordelen of er feiten of meningen worden gecommuniceerd. Ik vind het onbegrijpelijk dat (sommige) wetenschappers nader onderzoek naar biologische voeding niet relevant vinden. Een wetenschapper heeft immers een open houding en verwerpt (goed opgezet) onderzoek niet bij voorbaat. Het zou daarbij niet uit moeten maken wat de persoonlijke visie is.

PS

Ik heb me in dit artikeltje beperkt tot gezondheid. Andere aspecten om eventueel voor biologisch te kiezen, kunnen o.a. zijn: smaak, biodiversiteit en dierenwelzijn.