klara heeft eiwit nodig

Ik weet niet hoe het bij jou zit, maar persoonlijk ben ik wel een beetje klaar met al die demonstraties steeds. Ik begrijp niet waarom distributiecentra van supermarkten worden geblokkeerd als een minister eisen stelt over het eiwitgehalte van voer. Soms lijkt het meer om aandacht te gaan dan om de concrete standpunten. Als je het niet met elkaar eens bent kun je in mijn visie beter uitleggen waar je moeite mee hebt. Dat geeft meer begrip. Bovendien is dan duidelijk waar een oplossing voor gevonden moet worden. Ik belde met melkveehouder Frank Post, die ik al een keer eerder sprak voor mijn blog, en vroeg hem wat er nu precies speelt.

Waar gaat het om

Begin juni maakte minister Carola Schouten bekend dat de laatste vier maanden van dit jaar het krachtvoer voor melkkoeien een beperkte hoeveelheid eiwit mag bevatten. Als een koe minder eiwit eet, komt er namelijk minder stikstof vrij. Vorige week werd dit voorstel van minister Schouten door de kamer aangenomen

Situatie in Nederland

In een rapport van TNO lees ik dat in Nederland, doordat we dichtbevolkt zijn, meer problemen zijn met stikstof dan in andere Europese landen. Te veel stikstof heeft invloed op biodiversiteit. Ook verminderen deze stikstofverbindingen de luchtkwaliteit en leveren daarom gezondheidsrisico’s op.

De landbouw is verantwoordelijk voor 46% van de totale neerslag van stikstof, het verkeer 11%, de industrie en bouw 8% en afkomstig uit het buitenland 32%. Het is dus duidelijk dat de landbouw bij zal moeten dragen aan de oplossing van het probleem.

Wat ging eraan vooraf

De boeren waren met minister Schouten in gesprek over hoe je op de langere termijn kringlooplandbouw het beste in zou kunnen vullen. Eind mei 2019 werd door de Raad van State besloten dat de aanpak voor beperking van stikstof die werd gevolgd niet was toegestaan. Het knelpunt was dat het vooruitlopen op toekomstige vermindering van de stikstofuitstoot niet meer mocht, omdat dit geen garantie geeft dat deze vermindering ook daadwerkelijk plaats zal vinden. Er was daarom een oplossing nodig die controleerbaar was.
Minister Schouten verving hierna ineens haar langetermijnvisie door ad-hoc beleid dat voor vier maanden geldt. Die wisselden aanpak is voor boeren niet goed werkzaam.

Eigen oplossing boeren

De oplossingen die eerder door de boeren werden aangedragen waren:

• Meer weiden, dat wil zeggen dat koeien langer in de wei blijven staan
• Water bij mest
• Gemiddeld minder eiwit in voer, zodat koeien die dat nodig hebben wel meer eiwit mogen eten. In de regelgeving van Schouten krijgen alle koeien minder eiwit.

Deze maatregelen, hoewel niet goed controleerbaar, waren doorgerekend en zouden ongeveer 18% reductie opleveren. Wat het nieuwe beleid van minister Schouten op gaat leveren is niet doorgerekend en dus niet bekend.

Door minister Schouten gekozen oplossing

Als koeien via hun krachtvoer minder eiwit wordt gevoerd wordt de stikstofuitstoot verminderd op een manier die meetbaar is. Vanaf komende september mogen koeien daarom minder eiwit eten. Vanaf september zal de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) dit handhaven. Als je voer meer eiwit bevat dan afgesproken krijg je een boete van 2500 euro per keer.

Gevolgen gezondheid koeien

Een tekort aan eiwit heeft voor de zwangere koeien van alle boeren – regulier en biologisch – impact. Het heeft vooral gevolgen voor de groei van ongeboren kalfjes. En op de biest – de eerste melk – die dan minder eiwit bevat. Ze groeien minder goed en de weerstand neemt daardoor af. Hierdoor kunnen onnodig ziektes ontstaan. Om dit voorkomen krijgt een koe de laatste 45 dagen van de zwangerschap – als ze geen melk meer geven – ander voer met meer eiwit en dat mag dus vanaf september niet meer. Vooral daar maakt Frank zich boos over. Hij zegt ‘ik ga mijn zwangere koeien toch voldoende eiwit geven want de gezondheid van mijn dieren komt voor mij altijd op de eerste plaats.’. Afhankelijk van de hoeveelheid eiwit kan het effect hebben op de hoeveelheid melk, maar dat is niet de reden om de koeien voldoende eiwit te blijven geven.

Visie Frank

Frank is het niet eens met het besluit. De boeren hebben veel energie gestoken in de maatregelen. En nu ineens wordt verwacht dat ze vier maanden anders gaan werken. Je beleid voor vier maanden aanpassen in niet realistisch. Daarnaast is eerder gezegd dat alle stallen voor 2030 moeten worden afgebroken om nieuwe stallen te bouwen die voldoen aan de nieuwe milieueisen. Het is voor de hoeveelheid stikstof namelijk belangrijk dat de plas en de poep van koeien gescheiden worden. Dat is praktisch alleen mogelijk met nieuwe stallen die anders moeten worden ingericht.

Vergelijk dat met je situatie thuis. Je hebt veel moeite gedaan om gas te besparen: verwarming lager, een extra trui, korter douchen, je huis isoleren. Je bent dus goed bezig. Dan zegt de overheid ineens dat je de laatste vier maanden van het jaar wordt afgesloten van het gas. Je moet hout gaan kappen en een nieuwe ketel kopen want een gasketel kun je niet gebruiken voor het stoken van hout. Tevens moet alle woningen in 2030 ondergronds zijn omdat dat minder energie kost. Vermoedelijk word je niet zo blij van deze maatregelen. Dat is ook wat boeren voelen en ze nu machteloos maakt.

Conclusie

Het is wel begrijpelijk dat boeren ontdaan zijn. Hoe begrijpelijk dat ook Is, dat Schouten niet meer veilig haar werk kan doen vind ik persoonlijk onacceptabel en niet slim van boeren als ze graag willen dat Nederland hun blijft steunen. Frank is dat overigens helemaal met me eens.

Als je opmerkingen en/of vragen hebt stel ze dan gerust via Facebook. Frank beantwoordt ze graag.

Bezetten distributiecentra

Om nog even terug te komen op die demonstraties. Boeren bezetten distributiecentra omdat ze zich niet gehoord voelen. ‘Wij zorgen voor het voedsel in Nederland en er wordt niet naar ons geluisterd.‘ Inhoudelijk gaat het hierbij om twee aspecten. Enerzijds dus de beperking van eiwit in het voer. En daarnaast de melkprijs. Frank zegt dat de melkprijs nu best goed is als je dat vergelijkt met de prijzen de laatste jaren. Prijzen komen tot stand via coöperaties en de supermarkt heeft daar niet extreem veel invloed op. Wel is het zo dat als er in het totaal minder melk zou worden geproduceerd dat gunstig kan zijn voor de prijs.