Geeft het Voedingscentrum het nu ook op?
Vorige week werd online het Platform Voeding Nederland gedeeld. Deze partijen praten al drie jaar met elkaar, maar nu hebben ze ook een site. Wat zullen Arts en Leefstijl en de BGN (Beroepsvereniging voor Gewichtsconsulenten) blij zijn dat ze erkend worden door experts. Nu is echt niet meer nodig, dat ze zich nog ooit in de inhoud gaan verdiepen.
‘Veel leefstijlartsen zijn tegen de marketing van de levensmiddelenindustrie. Maar ziet nu echt niemand dat iedereen leefstijlartsen kent omdat juist zij met hun marketing, precies zoals de levensmiddelenindustrie, iedereen naar de mond praten?’
Zelfverzonnen adviezen i.p.v. de Gezondheidsraad
Uiteraard zeggen alle partijen zich aan de richtlijnen goede voeding van de Gezondheidsraad te houden, want dat was vast de voorwaarde om deel te mogen nemen. Maar in de praktijk dat helemaal niet het geval is. Je mag verwachten dat ook gecontroleerd wordt of dit het geval is. Ik volg al heel wat jaren wat er gebeurt op het gebied van voeding in de media, online en ik lees veel populaire boeken over voeding. Op basis van een jarenlange analyse is duidelijk dat communicatie over voeding tegenwoordig wordt gedomineerd door leefstijlartsen, die zich als goeroes niet verdiepen in de inhoud maar zich als influencer bezig houden met profileren, lobbyen en marketing. Ik denk niet dat veel mensen de BGN kennen, maar toch is best handig als die in de praktijk de wetenschap volgen en hun facebookposten niet laten schrijven door een sociale media goeroe die niets van voeding weet, maar dat wel denkt te weten.
Handboek Leefstijlgeeeskunde
Dit voorjaar verscheen een boek over leefstijgeneeskunde van o.a. Tamara de Weijer, voormalig voorzitter van Arts en Leefstijl en niet-praktizerend huisarts. Een groot deel van het boek gaat over voeding. Helaas wemelt dat van de zelfverzonnen adviezen die vaak niet aansluiten bij de wetenschap. Het gaat hier te ver om ze allemaal te noemen. De onderwerpen verzadigde vetten, koolhydraten, suiker, zoetstoffen en het aantal malen eten per dag sluiten niet/onvoldoende aan bij de feiten. Voor adviezen in het geval van diabetes 2 wordt niet verwezen naar deskundigen, maar naar een commerciële organisatie (Voeding Leeft) die uitsluitend heeft aangetoond dat zeer intensieve begeleiding helpt om gewicht te verliezen en dus betere bloedwaardes te krijgen. Dat ze in het stuk dat ze schreven in de BMJ bewust logen over de voedingsadviezen is veelzeggend. En juist dat stuk werd door iedereen omarmd als het bewijs dat leefstijlgeneeskunde werkt. Jammer dat dat helemaal niet bleek uit dat ‘onderzoek’.Terug naar dit boek. Artsen zien Tamara onterecht als expert en zullen de inhoud van dit boek zien als waarheid. Lobbyen kan ze goed. Paul Blokhuis heeft het voorwoord geschreven. Hoe is het mogelijk dat niemand hem heeft gewezen op het feit dat het boek niet aansluit bij de adviezen van de Gezondheidsraad?
‘Wie gaat Paul Blokhuis beter informeren?’
Leefstijlartsen maken de zorg duurder
De opleiding van artsen is duur, maar als het goed is hebben we daar als maatschappij ook iets aan. Er is tegenwoordig echter een groep artsen die de opleiding volgt, niet om arts te worden maar om te suggereren dat ze een autoriteit zijn op het gebied van alles. Artsen krijgen een paar uur voeding in hun opleiding. Ook leren ze (te) weinIg over het beoordelen van wetenschappelijk onderzoek. Dat zie je ook bij die leefstijlartsen. Wat ze over voeding schrijven klopt vaak niet. Maar ergens vinden ze een onderzoek dat hun mening bevestigt en dan denken ze wetenschappelijk te werken. Dat heeft niets met wetenschap te maken, maar voor de leek lijkt dat wel zo. We leiden dus artsen op die hun opleiding nauwelijks gebruiken, maar wel misbruiken om niet kloppende voedingsadviezen te geven omdat ze daar eenvoudiger geld mee verdienen?
‘Artsen houden zich niet alleen niet aan hun eed, maar maken de zorg door hun niet onderbouwde adviezen ook duurder.’
Een paar voorbeelden van boeken
Welke artsen lid zijn van Arts en Leefstijl weet ik niet, omdat dat op de site niet zichtbaar is. Enkele voorbeelden van boeken geschreven door leefstijlartsen:
William Cortvriendt heeft recent een nieuw boek geschreven over voeding en kanker. Dokters in de media schreef er deze recensie over.
Tamara de Weijer schreef recent een boek over de voedingsdviezen in het geval van maag- en darmklachten. Dat is iets voor gespecialiseerde diëtisten en niet voor een arts die toevallig zelf deze klachten heeft en nu denkt daar adviezen over te kunnen geven. Er wordt een FODMAP-dieet geadviseerd, maar niet gewaarschuwd voor mogelijke tekorten. Voeding is een vak. Ga als patient daarvoor naar een gespecialiseerd diëtist. Diëtisten waarom accepteren jullie dit? Er pakt iemand jullie werk af, werk dat jullie veel beter kunnen.
‘Diëtisten doe je mond open! Jullie zijn de experts en worden gepasseerd!’
BGN beroepsvereniging voor gewichtsconsulenten
De BGN wil graag mee doen, logisch maar het zou dan wel zo moeten zijn dat ze ook laten zien dat ze als expert mee willen doen en dus hun grenzen kennen. Zo is afgesproken dat gewichtsconsulenten alleen gezonde mensen mogen helpen met hun gewicht. Steeds weer worden toch opleidingen geaccrediteerd waar gewichtsconsulenten leren mensen met ziektes te begeleiden. Deze training bieden ze al maanden aan, Dat geldt ook voor deze training. Het Voedingscentrum schrijft er dit over. Dit is ook al maanden bekend bij leden van het platform, maar niemand doet er iets aan. Zo krijg je een beroepsgroep die haar eigen grenzen niet kent en hierin gesteund wordt door hun beroepsvereniging en indirect door het Voedingscentrum en de beroepsverenigingen van de diëtisten . Hun posten op Facebook over voeding kloppen vaak niet. Kijk bijvoorbeeld eens naar deze post over noten, deze post over appels en deze post over toevoegingen. Update: gelukkig zijn deze rare posten inmiddels verwijderd nadat ook andere deskundigen ze hierop aanspraken.
Ook als je geen wetenschappelijke site bent moet info juist zijn
In het verleden sprak ik de BGN meerdere malen privé aan op fouten, maar dat resulteerde in een onvriendelijke mail dat er klachten over me waren gekomen (van gewichtsconsulenten die blijkbaar ook niet zo goed het verschil weten tussen hypes en feiten). Ze zijn geen wetenschappelijke site. Nee, dat is duidelijk en trouwens ook niet nodig. Maar als je posten als beroepsvereniging minstens zo vaak niet als wel kloppen zou het handig zijn dit op te pakken. Dan pas neem je je vak serieus. Er zijn genoeg kritische prima opgeleide gewichtsconsulente. Die balen hier ook enorm van, maar het bestuur bepaalt wat er gebeurt! Misschien helpt het als het platform ze voorlopig zou verwijderen van dit platform tot ze hun zaken op orde hebben. Dat helpt vast wel.
Ik overlegde heel vaak in het belang van de consument
Met de BGN en een aantal partijen van het platform heb ik eindeloos overlegd. Dus nee, ik schrijf niet zomaar een blog.Ik stel de vragen die niemand stelt. Niet omdat ik zo’n naar mens ben, maar omdat ik al jaren observeer wat er gebeurt en me grote zorgen maak over de gezondheid van de consument. Ja, mijn manier van communiceren zou ik ook liever veranderen als dat zou kunnen om mijn resultaat te bereiken. Maar in een wereld waar zelfs het Voedingscentrum marketing faciliteert, bereik je niets door te fluisteren.
Platform Voeding Nederland: we zijn niet zoals jij
Iemand belde me namens het platform en meldde me dat ze niet zo zijn als ik. Ik neem niet aan dat dat als compliment bedoeld was. Ze meldde ook dat ze sociale media slechts zeer globaal volgen. Voor het lezen van deze boeken hebben ze geen tijd. Hoe kun je nu gaan samenwerken met partijen waarvan je blijkbaar geen flauw idee hebt waar ze mee bezig zijn? Het zou helpen als ze juist wat meer zouden zijn zoals ik. Dan stelden meer mensen vragen als er adviezen worden gegeven die niet aansluiten bij de adviezen van de Gezondheidsraad.
Wij doen niet meer mee
Kleine kinderen denken dat problemen zich vanzelf oplossen als ze hun ogen sluiten. Als je wel je best doet om je te informeren is het duidelijk dat deze aanpak in deze situatie niet werkt. Het platform werkt al drie jaar samen en de leefstijlartsen zonder kennis zijn eerder meer dan minder in de lead.
Natuurlijk zullen het Voedingscentrum, de meeste diëtisten en de NAV (Nederlandse Academie voor Voedingswetenschappers) adviezen blijven geven die aansluiten bij de Gezondheidsraad. Maar deze partijen zijn niet zo vaak aan het woord. Dat zijn die leefstijlartsen wel en die denken het beter te weten dan de Gezondheidsraad. Zullen we de Gezondheidsraad dan maar opheffen?
Leefstijl maakt iedereen gezonder, toch?
Overgewicht is een risicofactor voor welvaartsziektes. In de loop van de tijd krijgen steeds meer Nederlanders overgewicht. Blijkbaar zijn we als land niet goed in staat mensen hiermee te helpen. Dat komt omdat blijvende gedragsverandering heel erg moeilijk is. Er zal niemand zijn die de voorkeur geeft aan medicatie in plaats van leefstijladviezen, maar laten we niet doen of daarmee ineens iedereen gezonder wordt Nee, al die fancy communicatie van leefstijlartsen is voor mensen met een hoge SES. Maar met het Preventieakkoord willen we toch juist mensen met een laag inkomen bereiken? Hoe je dat doet? Op de eerste plaats door ze structureel meer inkomen te geven.
‘Zorggeld moet gaan naar mensen die te weinig geld hebben voor fatsoenlijk eten in plaats van naar investeringen in extra inkomsten voor leefstijlartsen.’
Om voedingsgerelateerde ziektes te voorkomen moet je verder beter communiceren en niet gaan samenwerken met goeroes die de waarheid niet zo nauw nemen. Samenwerken met leefstijlartsen kan alleen als ze bereid zijn een degelijke opleiding te volgen zodat ze begrijpen wat de waarde is van de Gezondheidsraad en als hun boeken worden verbrand.
‘Het grootste probleem in het voedingsvak is niet om aandacht te krijgen. Maar wel om aandacht te krijgen voor de nuances en feiten. Dat valt niet mee in dit medialandschap. Liever paprika dan pillen klinkt fantastisch als marketingslogan, maar daar is niets nieuws aan. Het zal mensen niet gezonder maken. Hoe gaan we de daadwerkelijke experts dat wel doen?’
Gezonde leefstijl is uiteraard belangrijk. Desiree Hairwassers heeft er ook een gratis (!) boek over leefstijl geschreven. Je kunt het hier lezen.