Artsen, misbruik het vertrouwen van wanhopige mensen niet

In augustus stond er weer een promotiestuk over het voedingspatroon in Leende in de krant. Dit maal in het Financieele dagblad dat zelf in haar colofon dit schrijft. Zowel de journalist als de hoofdredacteur heb ik benaderd waarom ze niet doorvragen. Je hoeft geen inhoudsdeskundige te zijn om te bedenken dat het onwaarschijnlijk is dat een arts die een paar dagen wat heeft gelezen deskundiger is dan een Voedingscentrum. Van het Financieele Dagblad zou je toch meer verwachten?

Hoewel ik de hoofdredacteur meerdere malen gevraagd heb wat ze drijft om zich te lenen voor een dergelijk promotiestuk heb ik daar geen reactie op gekregen. Een zinnige reactie is nog steeds welkom en zal ik dan ook plaatsen

Dit is mijn reactie op hun stuk:

En ja hoor, het is weer zover. Artsen die misbruik maken van hun vertrouwenspositie. Twee artsen in Leende geven bewoners een ongezond voedingsadvies, omdat ze onvoldoende kennis hebben om een verantwoord advies te geven.

Ik las erover in een artikel in het Financieele Dagblad van 13 augustus. Daarin stond dat een koolhydraatarm dieet in Leende wél werkt als je af wil afvallen, terwijl zo’n dieet ingaat tegen de adviezen van het Voedingscentrum. Dat was nogal een bewering, zeker omdat de cijfermatige onderbouwing ontbrak.

Als iemand die zelf al jaren met een matige gezondheid kampt, weet ik goed hoe je hoopt dat een afwijkend advies je wél kan helpen. In je wanhoop ben je bereid alles te geloven. Het is onethisch als artsen misbruik maken van deze wanhoop.

Dat artsen patiënten het belang van voeding uitleggen vind ik positief en ook dat ze leefstijladviezen in hun dorp op de kaart zetten, maar het kan niet zo zijn dat ze op de stoel gaan zitten van experts.

In de eerste plaats zijn ze niet opgeleid om voedingsadviezen te geven. Dat is een vak en het kost een diëtist niet voor niets minimaal vier jaar om dat vak onder de knie te krijgen. Ten tweede is hun kennis van hoe je een onderzoek opzet en kritisch beoordeelt ook te gering. Zo kun je uitsluitend zinnige conclusies trekken als je alle onderzoeken over een onderwerp meeweegt en niet alleen de onderzoeken die toevallig goed bij je eigen mening passen.

In dit geval startten er 223 inwoners in het onderzoek van de artsen, en daarvan bleven er maar 139 mensen over. Dat zegt uiteraard iets over het de conclusies die je kunt trekken uit het onderzoek. En het zou moeten leiden tot terughoudendheid bij het verspreiden van je ideeën. Voor je het weet adviseer je onbedoeld grote groepen mensen een voedingspatroon dat eerder ongezonder dan gezonder is.

Maar deze artsen namen hun verantwoordelijkheid niet en lieten na de bevolking eerlijk en volledig te informeren. Hun communicatie was misleidend, omdat ze alleen resultaten toonden van de mensen die het volhielden en niet van de mensen die afhaakten. Ook zetten ze hun cliënten op het verkeerde been zetten door alleen de voordelen van hun adviezen te noemen en de nadelen, zoals een hogere kans op hart- en vaatziekten, te verzwijgen. Bovendien suggereerden ze dat ze spectaculaire resultaten hebben behaald. Maar gemiddeld vielen mensen drie kilo af en dat is niet meer dan wat mogelijk is als je de adviezen van het Voedingscentrum volgt.

Het is gek dat artsen denken dat de adviezen van het Voedingscentrum wat willekeurige aannames zijn. Dat is niet zo, deze adviezen zijn een praktische uitwerking van de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad. Deze adviezen zijn zo zijn opgesteld dat ze de kans op de tien meest voorkomende chronische ziektes verkleinen. Als je dat onderuit wil halen, moet je dus een hele goede reden hebben. Die reden is er in Leende niet en toch wordt er van deze adviezen van de Gezondheidsraad afgeweken.

Juist omdat artsen een eed afleggen, mag je verwachten dat ze altijd het belang van hun patiënten centraal stellen en daarom zouden wanhopige mensen op hen moeten kunnen vertrouwen. Dit is nu niet het geval. Misbruik maken van de wanhoop – en dat doe je ook door niet te onderzoeken waarom de Gezondheidsraad iets adviseert – is niet in het belang van je patiënten. Mensen hebben het recht daartegen beschermd te worden en zolang de inspectie niet ingrijpt, zal ik mijn nek daarvoor blijven uitsteken.